Jak robić testy UX bez budżetu?

Nie masz budżetu na UX w swojej organizacji? Zobacz jak ja podszedł bym do tematu gdybym miał tylko jeden dzień i drobne na kilka kaw.

Jak robić testy UX bez budżetu? W wielu organizacjach, firmach czy startupach budżety bywają bardzo napięte. Dlatego budżet na UX design może być bardzo niewielki lub może nie być go wcale. Na przykładzie strony www, zastanówmy się wspólnie jak przeprowadzić prosty proces user experience za cenę kilku szklanek espresso.

UX w cenie kilku szklanek kawy

Sposobów i podejść do tematyki UX jest tyle ile samych zaangażowanych. W tym przypadku chciałbym naszkicować Ci sytuacje, w której mam jeden dzień na proces UX i budżet wysokości kilku kaw z cukrem, ale już bez mleka bo na nie zabrakło środków.

Wyobraźmy sobie sytuacje, w której nasz zleceniodawca/szef poświęcił wszystkie środki na tworzenie strony www. Strona zawiera: kosztowny system rejestracji, tworzony na zlecenie system zarządzania treścią (CMS), kilka profesjonalnych filmów w technice 360° i maszynę do robienia lodów, ale zabrakło środków na testy strony www.

Podstawowym błędem i najpowszechniejszym (który sam popełniałem) jest tworzenie produktu/strony/aplikacji bez tworzenia makiety/szkicu oraz testowania go. Nasze wyobrażenia na temat naszego produktu bardzo często mijają się z tym czego chcą nasi klienci. Można łatwo zagalopować się w tworzeniu naszego produktu i ponieść koszty, które mogą okazać się zupełnie zbyteczne. Jednak nigdy się tego nie dowiemy bez testów ux, prowadzonych w odpowiednim czasie.

Mając tylko jeden dzień (8 godzin) mamy dodatkowe ograniczenie jakim jest czas, które również trzeba mieć z tyłu głowy. Podzielmy ten czas na 3 części: Warsztat wewnętrzny (2 godziny), testy partyzanckie UX (4 godziny), podsumowanie i raport (2 godziny).

Warsztat wewnętrzny – musimy w ciągu 2 godzin: dowiedzieć się kim jest klient docelowy (wiek, stanowisko pracy, miejsce zamieszkania, moment zakupu/wykorzystania usługi, potrzeby i przyzwyczajenia), zebrać skróty danych z narzędzi analitycznych (jeżeli mają jakąś stronę lub mieli), dowiedzieć się co jest celem głównym strony (również jak się go realizuje) i jakie są cele pomniejsze, kto jest ich konkurencją i jak wygląda ich strona. To aż nadto zadań na 2 godziny, najważniejsze elementy pogrubiłem.
Testy partyzanckie UX – na podstawie zabranych danych musimy stworzyć kilka scenariuszy (2 – 4), z którymi ruszymy do najbliższej kawiarni/burgerowni itp. Tam przed wejściem staramy się wyszukać osoby, które odpowiadają naszym danym na temat klienta docelowego (możemy do tego posłużyć się krótką 3 -4 pytaniową ankietą). Przedstawiamy się i mówimy, że robimy testy użytecznościowe nowej strony www i pytamy czy pomogły by nam w zamian za kawę z ciastkiem (lub bezinteresownie, gdy nie mamy żadnych środków). Warto zaznaczyć, że zajmie to dosłownie kilka minut. Czas może tu odegrać kluczową rolę. Wymieniamy klika zdań z naszym rozmówcą i przechodzimy do zaplanowanych wcześniej scenariuszy. Pamiętaj aby notować najważniejsze wskazówki lub nagrywać rozmowę na dyktafon. Poinformuj testera aby głośno myślał.

Pamiętaj jeżeli nie zweryfikujesz osób, które spotkasz. Chociażby za pomocą kilku pytań, czy krótkiej ankiety, możesz otrzymać odpowiedzi od grupy osób, które nie są Twoimi klientami. Co za tym idzie zmodyfikujesz stronę pod niewłaściwa grupę osób. Może to przynieść więcej szkody niż pożytku.

Zbieranie wskazówek i raport – na podstawie notatek z kawiarni lub/oraz nagrań z dyktafonu zbieramy najważniejsze wskazówki na temat strony oraz realizacji scenariuszy. Starajmy się ułożyć je w kolejności od tych które pojawiają się najczęściej i dotyczą kluczowych funkcjonalności aż do tych najrzadszych oraz najmniej istotnych. Taki raport w postaci PDF/DOC przesyłamy do osób odpowiedzialnych za produkt.

Podsumowanie UX bez budżetu

Jak pokazuje powyższy przykład, nie trzeba pieniędzy by zacząć testowanie strony www czy produktu nad którym pracujemy. Za pomocą prostych środków jesteśmy w stanie skutecznie ograniczyć potencjalne błędy i wykluczyć elementy, które mogą stanowić o naszym niepowodzeniu.

Inspiracją dla tego typu testów była publikacja UX Processes and Projects smashingmagazine, serdecznie polecam jej lekturę.